28 mar 2010

EUGENE ONEGIN EN BERLIN: ROLANDO VILLAZÓN TRASPASA LA MÁSCARA


El viernes 26, sólo cuatro dias después del Elisir de Viena, estaba con Maria Teresa Y Danièle en Berlín, para asistir a la rentrée "de verdad" de Rolando, sin expectación mediática, sin aplausos cuando aparece en el escenario, sin público rendido de antemano a sus pies: su rol de Lensky en Eugene Onegin. La Staatsoper Under den Linden estaba llena a rebosar, el público era en su mayoría alemán, pero tambien se veia gente de diferentes nacionalidades. Mucho vestido de gala, mucha joya, mucha laca, yo diría que más que en la Staatsoper de Viena y, desde luego, mucho más que en la ROH, el Liceu o La Bastille.


Habíamos comprado la entrada a finales de 2009, cuando este era la primera representación en la que estaba anunciado que cantara Rolando. Desde luego, fue un acierto poner antes el Elisir de Viena, pero, en ese momento, no lo sabíamos. A mi personalmente las fotos de la puesta en escena de Achim Freyer no me entusiasmaba en absoluto, la estética clown-mimo nunca me ha gustado y mis expectativas al respecto eran mas bien bajas, aunque no iba con ninguna actitud negativa.

Pero... me encanta lo inesperado, lo que te hace cambiar los esquemas y realmente puedo decir que quede muy, pero que muy impresionada y totalmente conmovida por la fuerza, la expresividad y la inteligencia de la puesta en escena. Es cierto que, si no conoces el argumento de la ópera, sales de allí con la misma ignorancia ... pero no importándote en absoluto. La belleza de la música de Tchaikovsky es extraordinaria, y Freyer la potencia con elementos muy diversos, que no siempre son fáciles de captar en una primera visión de la obra. Juega con el movimiento, la repetición, la asimetria, el color, la luz, los símbolos. Multitud de estímulos te asaltan, y lo que a primera vista parece algo estático, se convierte en un torbellino de referencias, el escenario se engrandece y mires donde mires algo se mueve y te atrapa. No se trata de entenderlo, sino de dejarte llevar, de sumergirte en la música, el color y el movimiento. Si no cantaran, podría ser un espectáculo de danza contemporánea, tiene tal densidad que el argumento estricto no sólo no es necesario, sino que es superfluo. Pero, con el canto, es un espectáculo total.

Dicho esto, me gustaria ver esta ópera varias veces más (con una no tendria bastante) para tratar, sino de comprender, si de captar más elementos de toda la simbología densa que encierra. Que yo sepa, no existe ninguna grabación, es una auténtica pena. ¿Tal vez cabría la posibilidad de que se grabara la última función del 5 de junio? Esa fecha es la del cierre de la Staatsoper por reformas durante muchos meses, e igual se le da un relieve especial y puede quedar constancia en video de esta puesta tan impresionante.

Ahhhh, pero ¿ y Rolando?... ya os pensábais que en este post sólo hablaría de Achim Freyer...pues lo podría haber hecho...me he dejado mucho en el tintero, pero igual no me lo ibáis a perdonar. Lo primero que debo decir es que este rol de Lensky es la exacta antítesis de Nemorino. Aquí nuestro tenor no tiene absolutamente ninguna licencia, ninguno de sus habituales recursos para ganarse a la audiencia: ni una carita de complicidad a su público, ni un juego malabar, ni un saltito que no esté programado, ni un movimiento de cejas seductor. Todos los actores, y Rolando entre ellos, evidentemente, tienen sus movimientos/desplazamientos/expresiones/muecas totalmente milimetrados, y no hay espacio a "rolandada" alguna...aunque él no pude dejar de ser quien y como es...afortunadamente.




Todos los actores llevan una gruesa capa de maquillaje de mimo que hace parecer que lleven máscaras, sus movimientos son robóticos, se busca este contraste entre la emotividad de la música y la frialdad de su expresión corporal. Pero hay alguien en el escenario que, haciendo todos los movimientos según lo dirigido, traspasa la máscara y atrae toda la luz, toda la vida que hay en el escenario. Rolando traspasa su gruesa capa de maquillaje, su traje idéntico a los demás, su coreografía cíclica y espasmódica. Se mueve con una gracia y una belleza plástica realmente extraordinarias. Quedé muy sorprendida de su actuación (luego hablaré de su canto). Sabía de sus muchas y variadas capacidades, pero realmente ignoraba esa expresividad tan refinada e hipnótica. Yo, al menos, no podía apartar la vista de sus movimientos.

Pero hablemos de la música: dirigía Daniel Barenboim, y realmente la orquesta hizo honor a la fama propia y de su maestro. Sonaba magnífica, exultante y era acompañada de unas voces bellísimas, todas de un nivel altísimo, sin ser nombres demasiado conocidos, menos un par de ellos. El trabajo actoral de los cantantes, en este Onegin, es físicamente extuante, para unos más que para otros, y para Rolando, de los que más, con diferencia. Destacaron Anna Samuil, como Tatjana, Rene Pape, como Fürst Gremin y, toda una sorpresa, el para mi desconocido Artur Rucinski como Eugene Onegin.

¿Y Lensky?...pues lo canto un tal Villazón, que acaba de incorporarse depués de una operación ...y que...hizo el Lensky más vibrante, conmovedor, dulce, expresivo y bello que he oído en mi vida (incluso de los suyos propios). Sólo cantar Ya lyublyu vas, la primera aria (airoso, mejor dicho), el público ya lo aplaudió enfervorizado, pero Barenboim cortó los aplausos reemprendiendo enseguida la música. Supongo que quería evitar los seis minutos de aplausos en la primera aparición de Rolando en el Elisir de Viena, o algo similar.

Ya lyublyu vas

El Kuda, kuda también estuvo a tan alto nivel, la voz de Rolando más bella que nunca, modulando, apianando sin perder la tensión emotiva que tiene el aria. Su voz ha ganado en extensión, los graves son más graves y los agudos más luminosos, su canto brilla más y mejor. Pero el sello distintivo de Rolando es esa capacidad para cantar con una ternura extraordinaria que te llega directamente al corazón. Rolando es GRANDE, GRANDE, GRANDE, sólo un artista extraordinario puede cantar de esta manera.

Kuda, kuda



Al final de la obra, el público estalló en aplausos y bravos, largo rato. A Rolando se le veía contento, satisfecho, después de la dureza física de su trabajo escénico. Cuando después pudimos hablar con él, se arremangó el pantalón y nos mostró la ampolla que tenía en la rodilla izquierda, fruto de sus contínuas genuflexiones en escena. Al salir de los camerinos, le esperaba una multitud de seguidores que le rodearon en pocos segundos.



Un éxito total, también en Berlín. Ahora le queda la función del 31 de marzo y la del de de abril, y su último Lensky será el 5 de junio, con las entradas agotadas desde ya hace meses, por ser la última antes del cierre por reformas de la Staatsoper de Berlin (que falta le hacen). Como he dicho antes, espero que antes del cierre aún estemos a tiempo de poder disfrutar de una grabación en video de este extraordinario Eugene Onegin.



18 comentarios:

  1. Thank you so much for this detailled review, Teresa, and for the sound clips!!! For one more time you brought to us all the atmosphere and the sentiments in the theatre and -for a brief moment- made us feel as if we too were there!... If only this different (and apparently wonderful!) Onegin would be available in a DVD some day!!! It would be so great!... :)

    ResponderEliminar
  2. Daniel León29/3/10, 0:41

    Wuuuaw!! si voz esta grandiiosa y tiene esa fuerza que es caracterisitca de Rolando!!!
    Me imagino que ha de ser dificil para Rolando cantar de esa manera, sin mucho movimiento, ya que conocemos su manera tan particular de cantar con muchos gestos y movimientos que hacen del canto algo mucho mas completo y mas bello!!Gracias Teresa!! Villazón sigue con mucha energia y belleza vocal!!!

    ResponderEliminar
  3. KUDA-KUDA...CONMOVEDORA, MARAVILLOSA, VOLVIO EL TERCIPELO, LA TERNURA, CON QUE DULZURA PRONUNCIA OLGA...
    SI, TERESA, TE LLEGA AL CORAZÒN, PERO LA FELICIDAD MAS GRANDE ES QUE ROLANDO A VUELTO "CON TODO Y MEJOR".
    NO HAY PALABRAS...SENTIR...SENTIR!!!
    GRACIAS, TERESA, SI NO FUERA POR TI QUE NOS ACERCAS ESTE VALIOSISIMO MATERIAL, NO TENDRIAMOS EL PLACER DE PODER ESCUCHARLO Y PODER VERLO EN LAS ESTUPENDAS FOTOS QUE NOS COLOCAS EN EL POST Y QUE CREO QUE SON DE TU COSECHA.
    Y QUE CRONICA!!! HACES QUE UNO LO VIVA COMO SI ESTUVIERA ALLI.
    TE HACE SOÑAR.

    ResponderEliminar
  4. Merveilleusement chanté, la voix est superbe de couleur et de nuances, du grand art, émouvant.

    Bravo Rolando!!!!!

    ResponderEliminar
  5. ¡GRACIAS, TERESA! Hermosa crónica tan detallada y completa, con bellas fotos, ¡Muchísimas gracias!. Besos.

    ResponderEliminar
  6. catherine la parisienne29/3/10, 10:31

    Une nouvelle semaine commence avec un nouveau bonheur : Rolando interprète Lensky magistralement...La voix est d'une beauté à couper le souffle et, effectivement, il semble que les graves comme les aigus soient encore plus sonores.
    Même si je ne parviens pas à adhérer à cette gestuelle imposée par le metteur en scène- (probablement parce que je ne la comprends pas)- Rolando fait tout oublier tant il est bouleversant à chaque note, imprègnant ses phrases d'une émotion intense et utilisant des modulations d'une merveilleuse sensibilité.
    Mille fois MERCI, chère Teresa, pour ce post magnifiquement détaillé, ces photos et cette superbe vidéo.
    Les villazonistas ont eu la chance de participer "à chaud" au grand retour de Rolando l'enchanteur grâce à ce blog formidable.

    ResponderEliminar
  7. Grâce à tous ces détails merveilleux, il me semble avoir participé à cette représentation. Teresa, tu écris d’une manière tellement fascinante que je sens l’atmosphère de la salle et l’ambiance des spectateurs, j’entends même les applaudissements, je voix les mouvements de Rolando. Ses pas et figures de danse fantastiques ne me surprennent pas car (si je le sais bien) il avait fréquenté aussi des cours de danse classiques et modernes. Quant à la voix de Rolando, je suis incapable de trouver les mots qui puissent exprimer mes sentiments. Je pensais à Vienne que sa voix ne pourrait pas être encore plus belle, et voilá, toujours des nuances et des timbres nouveaux qui m’envoutent infiniement. Je suis contente d’avoir un intervalle plus long entre « mes » représentations pour comprendre et vivre toutes ces richesses.

    ResponderEliminar
  8. Teresa anche qui' hai fatto una grande opera d'arte; darci questo video, farci ascoltare la "nuova" voce di Rolando, é un grandissimo regalo. Venerdi' scorso ho visto "Onegin" qui' all'Opera di Gand, e adesso poter fare il confronto con il Kuda Kuda di Rolando é un'esperienza unica.La voce di Rolando é nuovamente bella, vellutata, tenera, dolce e armoniosa come prima.Più bella che nel recente Elisir. Io vado a Berlino il 5 giungo per vedere l'ultimo spettacolo dell'Onegin e credo che apprezzero' moltissimo questa versione "clownesca". Incomincio a capire i gesti, per es. il movimento delle braccia da aperto a chiuso é un elemento che ho visto anche nell'Onegin di Gand. Credo che abbia un significato psicologico, perché Tatjana, emotiva e innamorata, disperata, lo fa' continuamente anche nel primo atto.
    Mi attirano i costumi e il trucco bianco e nero, i movimenti robotici sono misteriosi e affascinanti. Grazie di averci regalato questo video, mi prepara già per il MIO spettacolo berlinese. Il testo e le foto ci hanno dato l'impressione di aver assistito allo spettacolo di venerdi'!!!!!

    ResponderEliminar
  9. Curiosa puesta en escena que en principio despertaría mi escepticismo pero que visionando el Kuda,Kuda vemos que otorga una fuerte emoción visual y evidentemente auditiva con un Rolando que sabe como nadie transmitir sentimientos mediante su canto.

    ResponderEliminar
  10. Teresa je retrouve dans tes mots tout ce que j'ai ressenti ce soir là. C'était comme un océan magique de musique,de beauté,mais aussi d'angoisses, qui vous pénétrait,vous FASCINAIT, et où il ne fallait pas chercher à comprendre mais à se laisser porter, emmener toute entièrec'était d'une beauté à couper le souffle
    iL FAUDRAIT POUVOIR VOIR ET REVOIR cet Oneguine tellement riche en symboles, (que je n'ai pas saisis à la première vision)
    J'espère aussi qu'une vidéo sera faite de cette production exceptionnelle, et tellement riche, et prenante
    Rolando y est fantastique, car même s'il ne peut se permettre aucune improvisation, il rayonne, il danse avec une grace incroyable, il est lui, l'unique !!!
    Sa voix est merveilleuse, encore plus riche qu'avant, il semble mieux la maitriser et la canaliser

    Bon vol ROLANDO

    ResponderEliminar
  11. tERESA COMO TE ENVIDIO POR PODER VIVIR Y SENTIR ESTAS EMOCIONES QUE LUEGO TAN BIEN NOS TRANSMITES.COMO TE DIGO EN LA CBOX ACABO DE ESCUCHAR LAS GRBACIONES Y ROLANDO ESTA COMO NUNCA
    RECIBE UN ABRAZO

    ResponderEliminar
  12. Teresa, what an experience: Rolando practically without his usually very lively face and acting, his loving communication with his audience and still - his voice says it all! One ca't help listening again and again...
    Thank you so much for the clip and your description of the staging and performance - you give us the opportunity to "be there"!

    ResponderEliminar
  13. Increible, está realmente fantástico!!!! Me he quedado sin palabras oyendo el Kuda,Kuda. Adoro esta aria, pero nunca me había emocionado tanto oyéndola!!! Rolando está definitivamente de vuelta!!!!! HUUUURRRRRAAAAAAA!!!!!

    ResponderEliminar
  14. Si, Rolando ha vuelto. lo pusieron detrás de una máscara pero la capacidad expresiva que tiene es tan grande que no hay Freyer que lo frene, y a lo que nadie puede poner máscara es a la voz, que yo percibí más plena, más madura y más extensa. Rolando me gustó, muchísimo y me fuio del teatro muy feliz, por él sobretodo pero también por todos los que anhelábamos su regreso, porque Rolando ha vuelto, ¡y cómo!
    Ah! otro pequeño detalle: La producción de Freyer no me gustó para nada. Se siente. Tiene que haber de todo.

    ResponderEliminar
  15. TERESITA: ES SORPRENDENTE COMO PUEDES CON POCAS PALABRAS PERO EXCELENTEMENTE BIEN ELEGIDAS, HACERNOS PARTICIPES DE LO QUE TU
    VIVISTE Y SENTISTE EN TU CORAZON EN ESTOS DOS TRIUNFOS DE ROLANDO.
    KUDA KUDA ES UNA MARAVILLA , A PESAR DE QUE LOS MOVIMIENTOS NO SON LOS HABITUALES EN EL, IGUAL EMOCIONA CON ESA VOZ, QUE CREO AHORA DESTILÓ DELICADEZA , AMOR Y TERNURA.
    ¡¡¡INOLVIDABLE ROLANDO!!!!

    ¡¡¡¡GRACIAS TERESITA POR COMPARTIR TUS VIVENCIAS CON NOSOTROS LOS VILLAZONISTAS!!!!!!

    ResponderEliminar
  16. Danke, Teresa, für die Fotos, das Video, den Text! Du hast sicher stundenlang gearbeitet, um uns so gut informieren zu können! MERCI BEAUCOUP! So können wir uns ein wenig vorstellen, wie es war! Ich freue mich, dass es für Euch ein so wunderbarer Abend war. Mir gefällt die Inszenierung von Feyer,es wäre toll, wenn ich sie mal sehen könnte!Und ich freue mich für Rolando, dass ihm sein Auftritt so gut gelungen ist...

    ResponderEliminar
  17. ALGO TARDE .....PERO NO QUIERO DEJAR DE MENCIONARTE QUERIDA TERESA, QUE TU ESPLENDIDO Y DETALLADO POST , ME HA TRANSPORTADO A LA STAATOPER UNDER DEN LINDEN. QUE FELICIDAD!!!! LA QUE HE SENTIDO POR TI DANIELE Y MA. TERESA!!!!!Y OBVIAMENTE POR NUESTRO ROLANDO.

    CONTINUO REZANDO MUCHO POR EL, PARA QUE SE CUIDE Y CONTINUE COSECHANDO MILES DE TRIUNFOS MAS.

    ResponderEliminar
  18. t'HAVIA DEIXAT UN COMENTARI PERÒ ES DEU HAVER PERDUT. NO M'HAURIA AGRADAT PRESCINDIR DE L'ARGUMENT MERAVELLÓS D'AQUESTA ÒPERA NI SÉ SI HAURIA POGUT FER ABSTRACCIÓ DE L'AUDAÇ POSADA EN ESCENA PERÒ, DE TOTES MANERES, HAURIA ESTAT UN PLAER ESCOLTAR-LA. CELEBRO EL TRIOMF D'EN ROLANDO I ET FELICITO PEL BRILLANT SEGUIMENT QUE N'ESTÀS FENT I ENS DEIXES COMPARTIR.

    ResponderEliminar